Rozwinięcie skrótu TOT to anglojęzyczne sformułowanie „tip of the tongue”. Na „końcu języka” – jak możemy je przetłumaczyć – mamy zwykle pewne słowo, którego nie jesteśmy w stanie w danej chwili sobie przypomnieć. Przeważnie, kiedy zapominamy danego pojęcia czy określenia, słyszymy od innych, że jesteśmy roztargnieni bądź cierpimy na sklerozę. Nic podobnego – pamięć każdego z nas od czasu do czasu odmawia nam posłuszeństwa. Oczywiście z wiekiem coraz częściej zaczynamy „mieć coś na końcu języka”. Wynika to z faktu, że impulsy nerwowe zaczynają być wysyłane przez mózg wolniej. Zjawisko TOT występuje jednak nie tylko wśród osób starszych, ale dotyczy ludzi w każdym wieku.
Charakterystyka zjawiska TOT
Co ciekawe, niekiedy nie pamiętamy wyrazu, z którym spotykamy się bardzo często i który odnosi się do tematyki dobrze przez nas znanej, np. takiej, w której się specjalizujemy. Zdarza się to chociażby naukowcom, którzy nie mogą w danej chwili przywołać na myśl terminu, którym posługują się w rozmowach regularnie.
Dlaczego tak się dzieje? Otóż w takiej sytuacji zapomniane słowo w dalszym ciągu znajduje się w zasobach naszej pamięci, istnieje jednak pewna blokada umysłowa, która nie pozwala nam na jego odtworzenie – nie możemy odwołać się do niego w sposób świadomy. Zdarza się, że pamiętamy właściwie wszystko, co ma z nim związek, jak np. pokrewne pojęcia bądź osnutą wokół niego historię, albo takie szczegóły, jak ilość liter czy sylab owego słowa. Nie zmienia to jednak faktu, że potrzebować będziemy pewnego czasu, zanim w końcu je sobie przypomnimy.
Co najczęściej mamy na końcu języka?
Obliczono, że przeważnie zapominamy imion. Aż 2/3 przypadków występowania zjawiska TOT odnosi się do nich. Mogą to być imiona osób dobrze znanych nam, nawet członków rodziny (choć przeważnie dalszych). W następnej kolejności na końcu języka zwykle mamy nazwy geograficzne. Dalsze miejsca w tej hierarchii zajmują natomiast znane osoby czy wyrazy dotyczące takich obszarów, jak sztuka albo media (8%).
TOT a wiek
Wśród młodych ludzi zjawisko TOT może występować jeden do dwóch razy w tygodniu. Nasila się ono zwykle po osiągnięciu trzydziestego roku życia. Z kolei osoby starsze na końcu języka mogą mieć określone słowo nawet kilka razy na dzień.
Jak dbać o swoją pamięć?
Jeżeli chcemy, aby nasz mózg przez długi czas funkcjonował bez zarzutu, pamiętajmy o tym, aby z jednej strony nie zaniedbywać swojego organizmu, a z drugiej – wspomagać pracę umysłu. Jeśli chodzi o ten pierwszy aspekt, utrzymujmy zdrową dietę bogatą w witaminy i substancje mineralne, takie jak magnez, oraz nie zapominajmy o regularnej aktywności fizycznej. Ponadto grajmy w szachy i czytajmy książki. Dzięki temu z wiekiem nie będziemy w większym stopniu odczuwać tego, że obniżają się nasze możliwości intelektualne.